هدف: بررسی متون مرتبط با دورکاری و اقدامات صورت گرفته در این زمینه در جهان و ایران، به ویژه در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی و تحلیل اجرای این شیوه انجام کار در سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.روش/رویکرد پژوهش: بررسی و مرور متون و مصاحبه با مسوولان اداره کل امور اداری سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.یافته ها: کتابداری و اطلاع رسانی و مشاغلی که با اطلاعات سروکار دارند، به کمترین حضور فیزیکی کتابدار در محیط کار نیاز دارند و از این رو مناسب انجام کار به شیوه دورکاری هستند. برخی از این فعالیت ها عبارتند از: فهرستنویسی و نمایه سازی و چکیده نویسی منابع، کتابخانه های دیجیتال، نشر الکترونیک، آموزش مجازی، مستندسازی، ویرایش پایگاه های اطلاعاتی، خدمات مرجع دیجیتال، ترجمه، پژوهش. سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران یکی از نهادهایی است که از دی ماه سال 1390 برخی کارکنان خود را در فازهای مختلف به دورکاری فرستاده است. نوع دورکاری در این سازمان به صورت کار در خانه و پاره وقت بوده است. از جمله تمهیدات ضروری برای اجرای این شیوه کار در سازمان، شناسایی مشاغل و افراد، سامانه امنیت اطلاعات، فراهم آوری دسترسی برخط برای کارکنان دورکار، امکانات سخت افزاری و نرم افزاری مورد نیاز، حمایت مالی، حمایت فنی، ابزار ارتباطی با مدیران و دیگر کارکنان، آموزش کارکنان دورکار، و سنجش دوره ای دورکاری است.نتیجه گیری: ظاهر امر نشان از موفقیت نسبی این شیوه کار در برخی از بخش های این سازمان، به ویژه اداره کل پردازش و سازماندهی دارد، اما اطمینان از کم و کیف آن، به ویژه بررسی میزان بهره وری این شیوه کار، نیاز به پژوهش های بیشتر دارد.

هدف: پژوهش حاضر با هدف تحلیل پرسش های مطرح شده در میز مرجع سنتی کتابخانه ملی ایران از منظر نوع و موضوع و نیز ارتباط آنها با مولفه های جمعیت شناختی مراجعان انجام شده است. روش: در این پژوهش از روش تحلیل محتوا استفاده شده و جامعه پژوهش، پرسش های مطرح شده در میز مرجع سنتی کتابخانه ملی طی مدت یک ماه (354 پرسش) است.یافته ها: در این پژوهش انواع پرسش ها و ارتباط بین آن ها با مولفه های جمعیت شناختی مراجعه کنندگان، رویکرد موضوعی پرسش های و میزان استفاده از خدمات مرجع مجازی کتابخانه ملی توسط مراجعه کنندگان مرجع سنتی مورد بررسی قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده های پژوهش نشان داد که بیشترین مراجعه کنندگان را زنان (65.53 درصد) تشکیل می دهند. اکثر مراجعه کنندگان دارای سطح تحصیلات کارشناسی ارشد (49.29 درصد) هستند. بیشترین و کمترین نوع سوالات به ترتیب مربوط به سوالات ارجاع آماده (42.66 درصد) و پژوهشی (6.78 درصد) است و بیشترین سوالات توسط مراجعه کنندگان در حوزه موضوعی کلیات و کمترین فلسفه و روان شناسی است.نتیجه گیری: با توجه به استقبال کم مراجعان نسبت به طرح سوالات پژوهشی با میز مرجع نیاز است کتابخانه ملی جهت ترغیب و تشویق ایشان به استفاده از خدمات مرجع (سنتی و مجازی) اطلاع رسانی بیشتری از طریق برگزاری کارگاه های آموزشی، ارائه بروشورهای چاپی و الکترونیکی صورت دهد.

هدف: هدف شناسایی وضعیت موجود کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران از نظر دارا بودن زیرساخت های مدیریت دانش شامل افراد، فرآیندها و فناوری است.روش/ رویکرد پژوهش: داده ها با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته گردآوری شده است که 108 نفز از 150 کارشناس سازمان درچهار بخش فراهم آوری، سازماندهی، اطلاع رسانی و آموزش و پژوهش بدون نمونه گیری پر کرده اند.یافته ها: زیرساخت افراد در وضعیت مناسب، زیرساخت فرآیندها در وضعیت نامناسب و زیرساخت فناوری در وضعیت نامشخصی از نظر مناسب یا نامناسب بودن قرار دارد. با بررسی وجود یا عدم وجود همبستگی معنادار میان زیرساخت ها، مشخص شد که میان هر سه زیرساخت با یکدیگر همبستگی معنادار وجود دارد.نتیجه گیری: با بررسی زیرساخت های مدیریت دانش در کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، به منظور افزایش کارآیی کتابخانه ملی در انجام تعهد قانونی و وظایف خود، افزایش شفاف سازی اهداف و جریان های کاری کتابخانه، افزایش شناخت کارکنان و وظایفشان توسط کتابخانه ملی، پیشنهاد هایی برای سازمان و پژوهش های آتی ارائه شده است که عبارتند از: تعیین مدیر دانش، تعیین مدیر نوآوری، تشکیل تیم های دانش، طراحی نقشه دانش کتابخانه، مدیریت شخصی، پیش بینی نظام پاداش و دستمزد بر اساس دانش، دریافت نظر کاربران و بازخورد حاصل از آن.

هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین وضعیت جمعیت شناختی فرهنگ سازمانی در سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران با استفاده از مدل رابینز انجام شده است.روش: روش پژوهش پیمایشی و جامعه پژوهش شامل 609 نفر از کارکنان سازمان است که حداقل دارای مدرک کاردانی هستند. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه ویژگی های جمعیت شناختی با 8 سوال و پرسشنامه استاندارد فرهنگ سازمانی رابینز با 30 سوال است که با استفاده از آنها نظرات 416 نفر از کارکنان سازمان گردآوری شد.یافته ها: بر اساس یافته های پژوهش، فرهنگ سازمانی سازمان اسناد و کتابخانه ملی با میانگین 2.85 در مقیاس لیکرت از دیدگاه کارکنان در سطح متوسطی قرار دارد و متغیرهای جنسیت، وضعی تاهل و سن کارکنان با هیچ یک از مولفه های فرهنگ سازمانی دارای رابطه معنی دار نبود. از میان مولفه های فرهنگ سازمانی بین «هویت»، «سیستم پاداش» و «سازش با پدیده تعارض»، و سابقه کار کارکنان کتابخانه ملی رابطه معنی دار و مثبت وجود داشت و رابطه فرهنگ سازمانی با سابقه کار آنها در حالت کلی، معنی دار و مثبت بود. از میان مولفه های فرهنگ سازمانی بین مولفه های «رهبری»، «یکپارچگی» و «حمایت مدیریت»، و داشتن تحصیلات در رشته کتابداری رابطه مثبت و معنی داری وجود داشت.اصالت/ ارزش: فرهنگ سازمانی، عاملی نامحسوس اما تاثیرگذار در هدایت و کنترل رفتار اعضای سازمان هاست. از آن جا که کتابخانه ملی رسالت ویژه ای در امر حفظ و گسترش فرهنگ و اشاعه اطلاعات در سطح جامعه به عهده دارد، مطالعه فرهنگ سازمانی این مرکز و رابطه آن با ویژگی های جمعیت شناختی کارکنان می تواند با شناسایی کاستی ها، زمینه ساز برنامه ریزی در جهت بهسازی فرهنگ سازمانی و در نتیجه افزایش رضایت کارکنان و بهره وری و توانمندسازی هر چه بیشتر سازمان باشد.

هدف: بررسی میزان انطباق سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران با ابعاد سازمان یادگیرنده از دیدگاه کتابداران شاغل در آن سازمان است.روش/ رویکرد پژوهش: ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ویژگی های جمعیت شناختی با 6 سوال و پرسشنامه 43 سوالی ابعاد سازمان یادگیرنده واتکینز و مارسیک (1998) بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آماری توصیفی (فراوانی، درصد، میانگین، انحراف معیار) استفاده شده است.یافته ها: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران از لحاظ میزان انطباق با ابعاد سازمان یادگیرنده در همه ابعاد در سطح متوسطی قرار داشت. قوی ترین بعد کتابخانه ملی ایران مربوط به بعد «ایجاد سامانه هایی برای کسب و اشتراک یادگیری» با میانگین 3.003 و ضعیف ترین بعد «برقراری ارتباط سازمان با محیط» بود.نتیجه گیری: با توجه به اهمیت سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در بهره وری علمی و فرهنگی کشور در سطح ملی و بین المللی، فراهم آوردن امکانات لازم برای ارتقا ابعاد سازمان یادگیرنده به سطح ایده آل می تواند نقش بسزایی در پیشرفت آن داشته باشد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

هدف: تعیین رابطه فرهنگ سازمانی و ساختار سازمانی سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.روش/ رویکرد پژوهش: با استفاده از سه پرسشنامه (ویژگی های جمعیت شناختی با 8 سوال، فرهنگ سازمانی رابینز با 30 سوال و ساختار سازمانی ساشکین و موریس با 12 سوال) نظرات 416 نفر از کل 609 نفر کارکنان سازمان با حداقل مدرک کاردانی پیمایش و تحلیل شده است.یافته ها: رابطه همبستگی مثبت و معنی داری بین مولفه های فرهنگ سازمانی و ابعاد ساختار سازمانی به ویژه ساختار مکانیکی وجود دارد. ساختار سازمانی، گرایش بیشتری به بعد مکانیکی (با میانگین 3.61) و گرایش کمتری به بعد ارگانیکی (با میانگین 2.76) دارد و فرهنگ سازمانی سازمان اسناد و کتابخانه ملی از دیدگاه کارکنان آن در سطح متوسط قرار دارد.نتیجه گیری: برقرار بودن رابطه مثبت و معنی دار بین فرهنگ سازمانی و ساختار سازمانی، و تمایل به مکانیکی بودن ساختار سازمانی سازمان اسناد و کتابخانه ملی، تلاش جدی برای انعطاف پذیر کردن ساختار این سازمان را ایجاب می کند.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

هدف: هدف این پژوهش بررسی ارتباط بین ابعاد سازمان یادگیرنده و فرسودگی شغلی کتابداران سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران است.روش: روش پژوهش پیمایشی است. برای گردآوری داده ها از سه پرسشنامه (ویژگی های جمعیت شناختی،‏ ابعاد سازمان یادگیرنده مارسیک و واتکینز و فرسودگی شغلی مسلش) استفاده است. جامعه آماری پژوهش همه کتابداران سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران می باشد.یافته ها: نتایج حاصل از پژوهش نشان داد بین ابعاد هفت گانه سازمان یادگیرنده و خستگی عاطفی ارتباط معنی دار و منفی وجود داشت. در بررسی ارتباط بین ابعاد سازمان یادگیرنده با بعد مسخ شخصیت بین فقط بین ابعاد «ایجاد سامانه هایی برای کسب و اشتراک یادگیری» و «فراهم ساختن رهبری راهبردی برای یادگیری» ارتباط معنی دار و منفی وجود داشت. علاوه بر این،‏ عملکرد فردی با «ابعاد ایجاد سامانه هایی برای کسب و اشتراک یادگیری»،‏ «توانمندسازی افراد برای رسیدن به چشم انداز مشترک»،‏ «برقراری ارتباط سازمان با محیط»،‏ «فراهم ساختن رهبری راهبردی برای یادگیری» و به طور کلی،‏ یادگیری ارتباط معنی دار مثبتی وجود داشت.

هدف: تعیین میزان تاثیر گردش شغلی بر بهره وری کارکنان از دیدگاه کتابداران سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی است.روش/رویکرد پژوهش: پیمایشی تحلیلی است و با استفاده از ابزار پرسشنامه پژوهشگرساخته، نظر 196 نفر از کتابداران شاغل در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران درباره نقش گردش شغلی بر بهره وری، با توجه به چهار جنبه بهره وری (فردی، سازمانی و سیستمی، مدیریت، و روش های کار) سنجیده شده است.یافته ها: گردش شغلی در ارتقای مهارت های کارکنان، اشتراک دانش، پویایی در کتابخانه، حمایت و کمک مدیران به کارکنان و تشویق آنها، تحمل مسائل و مشکلات، دستیابی به شیوه های نوین، افزایش تنوع در کار، و غلبه بر خستگی و کسالت تاثیر مثبتی دارد.نتیجه گیری: گردش شغلی میزان بهره وری را افزایش می دهد و فرصتی برای بهبود عملکرد در سازمان است.